Çanakkale

1. H.M.S. Majestic Batığı

Konumu: Seddülbahir

Derinliği: 18-23 m

Tipi: Majestic Sınıfı Savaş Gemisi

İnşa Yılı: 1893-1895

Battığı Tarih: 27 Mayıs 1915

Boyutları: 118*23

Tonaj: 14.900 ton

Battığı tarihteki Komutanı: Albay Henry Fitzroy George Talbot

Tarihçesi: Majestic sınıfı zırhlı bir savaş gemisi olup Portsmouth Tersanelerinde Naval Construction & Armaments Co. of Barrow tarafından inşa edilmiştir. İlk görevini, İngiltere’nin güney kıyılarını koruyan kanal filosunun sancak gemisi olarak yürütmütür. 1912 yılında telsiz ve silah sistemleri yenilendi. Çanakkale Boğazına yapılacak operasyon planlanırken Churchill bu geminin yaşlı olduğunu ileri sürmüş, ancak Çanakkale`yi çok kolay geçip İstanbul’u da kolaylıkla ele geçireceklerini düşündüklerinden Majestic`i deniz filosuna alarak 1 Şubat 1915 Çanakkale Boğazı önlerine göndereceklerdir. 25 Şubat 1915 de Boğaza ulaşan Majestic’in ilk görevi Çanakkale’ye geldikten bir gün sonra yani 26 Şubat 1915 yapılacak olan saldırıda Dardanos ve Baykuş bataryalarını tahrip ederek mayınları temizlemeye çalışmak olacaktır. 1 ve 4 Mart 1915 tarihlerinde boğazı geçmek için gerçekleştirilen saldırılara katılmış ve en son olarak ta 18 Mart 1915 de gerçekleştirilen Boğaz Harekâtında ikinci İngiliz deniz tümeninde yer alacaktır.

HMS Majestic, Çanakkale Deniz Savaşları sırasında diğer donanma gemilerine destek olmak görevliydi. Ancak daha sonra bu savaşın denizden kazanılamayacağını anlayan İngiliz ve Fransız güçleri Kara Savaşı’na başladılar. HMS Majestic 25 Nisan 1915 de başlayan çıkarma sonrasında karadaki askerlere donanmanın onları terk etmediğini göstermek ve manevi destek olmak amacıyla Çanakkale’deki görevine devam etti. 26 Mayıs 1915 de Çanakkale önlerinde bulunan donanmanın sancak gemisi olarak filo komutanı Tuğamiral Nicol’ün flaması taşımaktaydı. 27 Mayıs 1915 tarihinde sabah 6:30 civarında Alman denizaltısı U-21 tarafından torpillenerek batırıldı. Gemi komutanı Thomas Lavrie Shelford iki gün önce U-21 tarafından batırılan Triump ile aynı kaderi paylaşmamak için mümkün olduğunca kıyıya yakın demir atmış ve geminin etrafını torpido ağları ile kaplamış olmasına rağmen bir aylık uzun ve bilinmezlerle dolu bir yolculuktan sonra U-21 in hedefi olmaktan kurtulamamıştır. Savaş tarihinde torpido atarak düşman gemisini batıran ilk denizaltı unvanını taşıyan U21 Çanakkale de bulunduğu kısa sürede iki savaş gemisi batırarak büyük başarılara imza atmıştır.

HMS Majestic 18-23 metre derinlikte yer almaktadır gemi toplarını kaybetmekle birlikte formunu büyük oranda korumaktadır.

27 Mayıs 1915 Majestic zırhlısı torpillendi ve Hellasburnu’nda battı. (…) Bir deniz subayı Majestic’in 6 kulaç derinlikte, devrilmiş bir balina gibi, karinası yukarıda yattığını söyledi. Dediğine göre, Alman denizaltısı tam yüklü şileplerle nakliye gemilerinin arasındaki Majestic’e torpilini çok ustaca nişanlamış. Ian Hamilton

Dalış Sırasında Görecekleriniz:

• Batığın yüzeyinde farklı ölçülerde çok sayıda patlamamış top mermisi.
• Sualtında yanma özelliği olan kablo şeklinde barutlar.
• Ön ve arka taretleri.
• Battığı esnada kırılan kulesi.
• Mejestic sınıfı gemilerin karakteristik özelliği ve U-21 tarafından hedef alınmasına neden olan çifte bacası.
• Gemide ve çevresindeki Flora Fauna Çeşitliliği (Canlı türleri).

ERTUĞRUL KOYU MASSENA VE SAGHALİEN GEMİ KALINTILARI

MASSENA:

Konumu: Ertuğrul Koyu

Derinliği: 5-7 metre

Tipi: pre-dreadnought

İnşa Yılı: 1894-1898

Battığı Tarih: 9 Kasım 1915

Boyutları: 113*20*9

Tonaj: 11.735 ton

Battığı Tarihteki Komutanı: Dalgakıran olarak batırıldı.

1894-1898 yılları arasında inşa edilen gemi ismini Fransız Devrimi’nin önemli mareşallerinden olan Andrea Massena’dan almıştır. Tasarım sorunları bulunan geminin, ağırlığının fazla olması nedeniyle isabetli atışlar yapamadığı bilinmektedir. Geminin gerçekleştirdiği son görevi, Çanakkale’nin müttefikler tarafından boşaltılması sırasında gemilerin güvenli bir şekilde kıyıya yanaşmasını sağlamaktır. Bu amaçla, 9 Kasım 1915 tarihinde dalgakıran olarak kıyıya oturtulmuştur. Günümüzde 5-7 metre derinlikte yer alan Massena üst yapısını kaybetmiş olmasına rağmen formunu hala korumaktadır.

SAGHALİEN:

Konumu: Ertuğrul Koyu

Derinliği: 5-7 metre

Tipi: Senegal Sınıfı Yolcu Gemisi

İnşa Yılı: 1880

Battığı Tarih: 10 Aralık 1915

Boyutları: 130,8*12,1

Tonaj: 4050 groston

Battığı Tarihteki Komutanı: Bilinmiyor 

1879 yılında inşa edilen Saghalien, Senegal sınıfı bir Fransız yolcu gemisidir. Çanakkale Savaşı’nın öncesinde Fransız vatandaşlarını İstanbul’dan çıkarma göreviyle, Ağustos 1914’te Çanakkale Boğazı’nı geçmiştir. Geminin son görevi 10 Aralık 1915’te Massena gemisi ile birlikte İngiliz ve Fransız askerlerinin güvenli bir şekilde tahliye edilmesi için dalgakıran olarak Ertuğrul koyunda karaya oturtulması olmuştur. 5-7 metre derinlikte yer alan batık üst yapısını kaybetmiş ancak formunu hala korumaktadır.

HELLES BARÇLARI 

Konumu: Seddülbahir

Derinliği: 24-25 metre

Tipi: Barç

İnşa Yılı: Bilinmiyor

Battığı Tarih: 25 Nisan 1915

Boyutları: 18*5,8 -23,5*6,6 metre

Tonaj:

Battığı Tarihteki Komutanı: Bilinmiyor 

Çanakkale’ye yapılan çıkarmalar sırasında askerler, levazım malzemeleri, iskele yapmak üzere kullanılacak malzemeler ve çıkarma alanında kullanılacak at, katır vb. hayvanların taşındığı iki adet deniz aracıdır. Barç olarak isimlendirilen bu deniz araçları; altı düz, az su çeken, geniş karinalı, makineli veya makinesiz özelliklere sahiptir. Barçların 25 Nisan 1915 sabahı Seddülbahir’de gerçekleştirilen çıkarma esnasında battıkları düşünülmektedir. Tekke Koyu açıklarında 24 ve 25 metre derinlikte bulunan barçlardan küçük olanı 18,2 metre uzunluğundadır ve baş kısmında çapası ile zinciri görülebilmektedir. 23,5 metre uzunluğunda olan diğer barcın ise buhar kazanı hemen yanında, kum üzerinde görülebilmektedir.

TEKKE KOYU (W BEACH) BATIKLARI 

Gemilerin Kimliklerinin Tespitine Yönelik Çalışmalar Devam Ediyor.

Konumu: Tekke Koyu

Derinliği: 7m

Tipi: 

İnşa Yılı:

Battığı Tarih:

Boyutları:

Tonaj:

Battığı Tarihteki Komutanı:

Ertuğrul Koyu’ndakine benzer şekilde korunaklı liman oluşturabilmek için batırıldığı düşünülen gemi kalıntılarıdır.

(Gemilerin Kimlik tespit çalışmaları devam ediyor)

ARIBURNU BARÇ

 Derinliği: 28,5 metre

Tipi: Barç

İnşa Yılı:

Battığı Tarih: Belirsiz

Boyutları: 17,5 x 6,5 metre

Tonaj:

Battığı Tarihteki Komutanı: Bilinmiyor 

17,5 metre boyunda 6,5 metre genişliğinde olan batığın batış tarihi ve sebebi belli değildir. 28,5 metre derinlikte yer almaktadır. Ahşap bölümleri çürümüş metal bölümleri kendisini korumuştur.

Diğer barçlar ile en belirgin farkı yükseltilmiş küpeştelere sahip olmasıdır. Yükseltilmiş küpeştelerinin bulunması hayvan taşınmasında kullanıldığı düşüncesine neden olmaktadır. Ayrıca batığın yakınında 54 metre derinlikte aynı özelliklere sahip başka bir barç daha bulunmaktadır.

KÜÇÜKKEMİKLİ BARÇLARI

Konumu: Küçükkemikli

Derinliği: 30 metre

Tipi: Barç

İnşa Yılı: Bilinmiyor

Battığı Tarih: Belirsiz

Boyutları: 17,5 x 6 metre

Tonaj: Bilinmiyor

Battığı Tarihteki Komutanı: Bilinmiyor

17,5 metre boyunda 6 metre genişliğinde olan barcın batış tarihi ve sebebi belli değildir. 30 metre derinliğinde yer alan batığın ahşap bölümleri çürümüş metal bölümleri kendisini korumuştur.  Çıkarma sırasında nakliye gemilerinde bulunan askerlerin sığ noktalarda kıyıya ulaşımını sağlamak üzere barç adı verilen gövdesi çelikten imal edilmiş güvertesi ahşap deniz araçları kullanıldı. Çıkarma sonrasında kıyıya asker, erzak, mühimmat, hayvan nakli için kullanıldılar.

ARIBURNU LAYTER

Konumu: Arıburnu

Derinliği: 18

Tipi: Layter

İnşa Yılı:

Battığı Tarih: Aralık 1915

Boyutları: 11,50 x 3,5 metre

Tonaj: Bilinmiyor

Battığı Tarihteki Komutanı: Bilinmiyor

“Mule Barge” olarak da adlandırılan layter gemilerle sahil arasında malzeme ve hayvan nakli için kullanılmıştır. 11,50 x 3,5 metre ölçülerinde olup kıyıya ulaşımı kolaylaştırmak için önü kapaklıdır. Müttefikler 1915 Aralık ayında Arıburnu’ndan gerçekleşen çekilme sırasında, araç gereç, mühimmat, levazım malzemeleri gibi yanlarında götüremeyecekleri şeyleri ya imha ettiler ya da batırdılar. Arıburnu’nda yer alan layterin de çekilme esnasında batırıldığı düşünülmektedir.

LUNDY

Konumu: Suvla

Derinliği: 27 metre

Tipi: Mayın Tarama

İnşa Yılı: 1908

Battığı Tarih: 16 Ağustos 1915

Boyutları: 33,6 x 6,5 * 3,6 metre

Tonaj: 188

Battığı Tarihteki Komutanı: Henry Charles Taylor

1908 yılında İngiltere, Beverley’de üretilmiş olan Lundy gemisi savaştan önce Hull Steam Fishing & Ice şirketine ait balıkçı gemisidir. Smith marka makineye sahip olan gemi 33,6 x 6,5 metre ölçülerindedir. Çanakkale Savaşı öncesinde sivil amaçlı olarak kullanılmasına rağmen savaşın patlak vermesiyle gemiye el konulmuş, Çanakkale’de mayın tarama görevine verilmiştir. 16 Ağustos 1915 tarihinde cephane yüklerken Türk topçusunun ateşinden kaçmak isteyen “Kalyan” adlı gemiye çarparak yara almış ve batmıştır. 27 metre derinlikte bulunan gemi, batmasına neden olan kıç kısmındaki hasar dışında bütüncüllüğünü korumaktadır.

HMS LOUIS

 Konumu: Suvla

Derinliği: 13 metre

Tipi: Muhrip (Laforey)

İnşa Yılı: 1913

Battığı Tarih: 30 Ekim 1915

Boyutları: 81,9*8,4*3,2 metre

Tonaj: 965 ton

Battığı Tarihteki Komutanı: Harold Dallas Adair-Hall

Suvla Koyu’nun kuzeyinde, 13 metre derinlikte bulunan batıktır. Çanakkale Savaşı sırasında, 30 Ekim 1915 tarihinde römorkörle çarpışarak hasar almış, sürüklenerek kuma oturmuş ve kurtarma çalışmaları sırasında parçalanarak kullanılamaz hale gelmiştir. Kurtarma çalışmaları sadece gece gerçekleştirilmiş ve geminin kullanılmaz olduğunun anlaşılmaması için gemi, çevresindeki kayalık yapı ile uyumlu bir şekilde boyanmıştır. Böylelikle Türk tarafının bu destroyeri hedef alamayacağı düşünülmüştür. 82 metre boyunda olan geminin 45 metrelik kısmı kumun üzerindedir kalan kısmı ise kumun altındadır. Batığın kum üzerinde kalan ve dalgıçlar için içerisindeki balık ve canlı çeşitliliği ile fotoğraf çekmek için önemli bir noktası olan 4 adet Yarrov tipi kazanı ise iyi durumdadır.

SS MİLO

Konumu: ANZAK Koyu

Derinliği: 5 - 7 metre

Tipi: Buharlı yolcu gemisi

İnşa Yılı: 1865

Battığı Tarih: 26 Ekim 1915

Boyutları: 74 x 9 metre

Tonaj: 860 groston

Battığı Tarihteki Komutanı Monitör gemisi ve dalgakıran olarak batırıldı

74 x 9 metre ölçülerindeki SS MİLO gemisi, 1865 yılında buharlı bir yolcu gemisi olarak inşa edilmiştir. 1. Dünya Savaşı’nın başlangıcı ile birlikte İngiliz Donanma Bakanlığı’nın hizmetine giren gemi, savaş sırasında; Arıburnu bölgesindeki Anzac Koyu’nda yer alan birliklere malzeme nakliyatı için kullanılmıştır. 26 Ekim 1915 tarihinde, açık bir alan olan bölgeye yanaşan gemileri korumak için beton doldurularak sabit hale getirilmiş, içerisine jeneratör kurularak projektörler ile sahilin aydınlatılması sağlanmıştır. Savaş sonuna kadar bu görev için kullanılan gemi çekilme sırasında batırılmıştır. 5 ile 7 metre derinlikte yer alan SS Milo gemisi büyük oranda tahrip olmakla birlikte formunu korumaktadır.

TUZLA

Konumu: Akbaş Koyu

Derinliği: 10 metre

Tipi: Çarklı vapur

İnşa Yılı: Bilinmiyor

Battığı Tarih: Bilinmiyor

Boyutları: Bilinmiyor

Tonaj: Bilinmiyor

Battığı Tarihteki Komutanı: Bilinmiyor

Şirket-i Hayriye’nin yaralıları ve cephaneyi taşımak için kullandığı yandan çarklı vapurdur. Boğaziçi’nde, Akbaş Koyu’nda 10 metre derinlikte yer almaktadır. Tuzla batığının yakınında aynı zamanda Tenedos ve Chios batıkları yer almaktadır.

DENİZALTI MANİA AĞI

Konumu: Akbaş Koyu

Derinliği: 10 metre

Boyutları:2*12 metre

İnşa Yılı: Bilinmiyor

Battığı Tarih: Bilinmiyor

Boyutları: Bilinmiyor

Tonaj: Bilinmiyor

Battığı Tarihteki Komutanı: Bilinmiyor

Akbaş ile Nağra arasında denizaltı geçişine engel olmak için Çanakkale Muharebeleri esnasında gerilen ağların bir parçasıdır. Aktif halde günümüze ulaşan Mania ağı, Akbaş Koyu’nda, 10 metre derinlikte yer almaktadır.

BEBEK KAYALIKLARI

Bebek Kayalıkları, Halley kuyruklu yıldızının tarihte ilk olarak göründüğü yer olarak kayda geçmiştir. Yaşlı Pilinus ve Aristoteles MÖ. 467’de Bebek Kayalıkları’na bakan antik yerleşim alanı Aegospotami şehrinin yakınlarına kahverengi büyük bir göktaşının indiğini, bu sırada da Halley Kuyruklu yıldızının görüldüğünü anlatmaktadır. Atinalılar arasında gerçekleşen ve Spartalıların kesin zaferi ile sonuçlanan Aegospotami Savaşı’nın da bu bölgede gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Bebek Kayalıkları hakkındaki başka bir rivayete göre ise, Korsan baskınlarından kaçan halkın, sesleri duyulmasın diye bebeklerini bu kayalıklara bıraktığı, bu nedenle kayalıkların Bebek Kayalıkları olarak anıldığı ifade edilmektedir.

Çok sayıda dalış noktasını içerisinde barındıran Bebek Kayalıkları, akıntı dalışı deneyimi yaşamak isteyen dalıcılara yüzlerce rengi ve canlı türünü bir arada sunmaktadır. İlk 20 metre ekseninde, sarı ve yumuşak mercanların yoğun bir popülasyon oluşturdukları gözlemlenmektedir. Zira genellikle geceleri tentaküllerini açarak zooplanktonlarla beslenen mercanlar, burada, akıntının şiddeti nedeniyle gündüz beslenmektedir. Hemen hemen bütün kaya çatlaklarında görebileceğiniz kırmızı ve sarı renkli karabaş balıkları ve uzun antenleriyle kendilerini düşmanlarından korumaya çalışan böcekler burada göreceğiniz diğer fauna türleridir. Bebek kayalıkları ayrıca mürenler bakımından da zengin bir faunaya sahiptir. Ek olarak, bu bölgede yunus, fener balığı ya da kedi köpekbalığı gibi türlerle karşılaşma ihtimali yüksektir.

HMS TRIUMPH

Konumu: Kabatepe

Derinliği: 10 metre

Tipi: Swiftsure Sınıfı Savaş Gemisi

İnşa Yılı: 15 Ocak 1903

Battığı Tarih: 25 Mayıs 1915

Boyutları:132,9*21,64,7,72

Tonaj: 11.985 ton

Battığı Tarihteki Komutanı: Maurice Swynfen Fitzmaurice             

İngiliz donanmasına ait Swiftsure sınıfı bir savaş gemisidir. Vickers, Barrow tarafından 15 Ocak 1903’te inşaatı tamamlanarak görevine başlamıştır. Akdeniz’e gönderildiği Mart 1909 tarihine kadar, İngiltere’nin güney kıyılarını koruyan kanal filosunda görev yapmıştır. Ayrıca, I.Dünya savaşı başladığında Japon gemilerinin desteklediği Tsing Tao’ya karşı düzenlenen saldırıda görevlendirilmiştir. Ocak 1915’te ise Çanakkale Operasyonunda görev almak üzere boğaz önlerine gelmiştir. 25 Mayıs 1915’te Kaba Tepe’yi bombaladığı sırada Alman denizaltısı U-21 tarafından bir buçuk saatte, içerisindeki 73 kişiyle beraber torpillenerek batırılmıştır.

Saros Körfezi (Çanakkale)

Sahip olduğu sualtı hazineleri, Saros Körfezi’ni Türkiye’nin kuzeybatı Ege kıyılarının önde gelen dalış noktası haline getiriyor.

Saros Körfezi’nde şiddetli akıntı vardır ve büyük kentleşme ve sanayileşmenin etkileriyle bozulmamıştır. Bunu sonucu olarak Ege Denizi’nin en temiz ve el değmemiş bölgelerinden biridir. Koy, akıntılar sayesinde yılda üç kez kendini temizler, sıcak ve soğuk su karışımı ile kendini atıklardan kurtarır.

Koyda su böcekleri, ıstakoz, deniz yıldızı ve deniz salyangozları gibi 200’ün üzerinde farklı deniz canlısı var. Ayrıca çok sayıda dalış noktası bulabilirsiniz: İbrice Limanı, Cennet, Cehennem, Toplar Burnu, Asker Taşı, Üç Adalar, Kömür Limanı, Bebek, Minnoş Kayalıkları. Bunların içinden en bilineni Minnoş Kayalıkları’nda, su seviyesinin yaklaşık 15 metre altında, falezlerde renkli kayalıklar var. İlk birkaç metreden sonra yunusları ve deniz kaplumbağalarını görebilir, turuncu mercanların yanından geçebilirsiniz. Falezin sonunda fener balığı ve büyük vatozlarla karşı karşıya gelebilirsiniz.

Saroz Körfezi ayrıca gemi enkazlarına da ev sahipliği yapar. Bunlardan biri, 188 ton ağırlığındaki Lundy Batığı’dır. Gemi 1908 yılında yapılmış ve 1915 yılında batmıştır. Enkazı, Saros Körfezi’nin güneyindeki Suvla Körfezi’nde yer alır. 13. metreden sonra geminin silueti görülmeye başlar ve bu noktadan itibaren kaptanın teknesinde gezebilir ve güvertede çipuraların yüzmesini izleyebilirsiniz. Geminin kumla buluştuğu zemininde birçok ıstakoz ve akya balığı bulabilirsiniz.

Saros Körfezi’ndeki son batık, Mart 2019’da batırılan ve keşfe hazır olan bir Airbus A330’dur.

16.Gelibolu (Çanakkale)

Ege ve Marmara denizlerinin buluşma noktası olan Gelibolu, Çanakkale’de yer alır ve deniz yaşamı ile büyüleyici gemi enkazları ile doludur.

Gelibolu Yarımadası, 1. Dünya Savaşı’nın en bilinen ve büyük cephelerinden birine, Çanakkale Savaşı’na ev sahipliği yapmıştır. Yani alan, İngiliz kuvvetleri ve müttefikleri ile Türkler arasında savaşaın gerçekleştiği alandır. 15 Nisan 1915 tarihinde torpilin çarpması ile batan kargo gemisi Lundy’nin ve denizin 18- 28 metre altında yatmakta olan HMS Majestic’in enkazı, bölgenin ilgi çekici kısımlarını oluşturur.

Gelibolu Yarımadası ve Çanakkale’de 216 gemi enkazı vardır. Bu batıkların kalyonlar dışındaki büyük çoğunluğunu deniz araçları oluşturur. Dalış derinlikleri 7 - 30 metre arasında değişir. Normal dalış ve statik hat dalışları denenebilir. Milo, 1915 Ekim’inde, Kuzey Plaj’da bulunan Avusturalya ve Yeni Zelanda Askeri Birliği’ni (ANZAK) korumak için bir dalga kıran oluşturmak amacıyla Müttefikler tarafından kısmi olarak batırılmış. 18 Kasım 1915 tarihinde bir fırtınada ortadan ikiye ayrılmış ve günümüzde orijinal konumundan sadece 15 santimetre uzakta yer alıyor.